6. Obecność osoby bliskiej
W trakcie porodu może być z Tobą jedna osoba bliska Tobie. Stanowią o tym wprost przepisy SOOO (skrót od standardów organizacyjnych opieki okołoporodowej – patrz podstawa prawna), że „podczas porodu należy udzielać wsparcia medycznego w następujący sposób: umożliwić rodzącej korzystanie ze wsparcia osoby bliskiej”. Pisząc „bliska” mam tutaj na myśli jakąkolwiek osobę, która w Twojej definicji jest dla Ciebie ważna. Zgodnie z ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw pacjenta przez osobę bliską rozumie się małżonka, krewnego lub powinowatego do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciela ustawowego, osobę pozostającą we wspólnym pożyciu lub osobę wskazaną przez pacjenta. To nie musi być nikt spokrewniony, to może być koleżanka, psycholog, ktokolwiek, kogo będziesz chciała mieć obok w tak ważnej dla Ciebie chwili.
7. Plan porodu
W nowych SOOO pojawił się konkretny zapis dotyczący tego, czym w istocie jest plan porodu. Plan porodu obejmuje wszystkie elementy postępowania medycznego podczas porodu i określenie miejsca porodu. To bardzo ogólne sformułowanie, jednakże plan porodu to po prostu dokument, w którym określasz swoje oczekiwania wobec porodu, deklarujesz na co się zgadzasz, a czego wolałabyś uniknąć w trakcie porodu (np. jakie pozycje porodu preferujesz, jak chcesz łagodzić ból porodowy, z kim chcesz rodzić i na jakie zabiegi wyrażasz zgodę). Do jego sporządzania służą różnorodne formularze. Ważne, by pamiętać, że jest dołączany do indywidualnej zewnętrznej dokumentacji medycznej ciężarnej. Warto sporządzić go w konsultacji z osobą sprawującą opiekę nad Tobą w trakcie ciąży, np. położną lub lekarzem położnikiem.
8. Rodzisz tak, jak Tobie jest wygodnie
Jest dokładnie tak, jak zatytułowałam ten punkt. Pamiętaj o tym, że o ile poród przebiega fizjologicznie, nie ma zagrożenia dla Ciebie i Twojego przychodzącego właśnie na świat dziecka, pozycja porodowa zależy od Ciebie. Jeśli nie chcesz rodzić na łóżku, to nie rodzisz na łóżku. Jeśli chcesz rodzić w klęczki, to rodzisz w klęczki. Przytoczę konkretne zapisy SOOO, które wprost o tym mówią:
„Podczas porodu należy udzielać wsparcia medycznego w następujący sposób: zachęcać rodzącą do aktywności fizycznej i pomagać jej w znajdowaniu optymalnych dla niej pozycji podczas całego porodu”,
„W II okresie porodu należy umożliwić rodzącej przyjmowanie pozycji, które uznaje ona za najwygodniejsze. W tym okresie porodu osoba sprawująca opiekę jest obowiązana do podjęcia, realizacji oraz udokumentowania wykonania następujących działań: współpracy z rodzącą umożliwiającej przyjęcie dogodnej dla niej pozycji oraz kierowanie się potrzebą parcia przyczyniającego się do postępu porodu, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji wertykalnych”.
9. Metody łagodzenia bólu porodowego
Masz prawo łagodzenia bólu porodowego i to jest zdanie, które powinnaś zapamiętać. To nie jest niczyja dobra wola, tylko Twoje prawo. Faktem jest jednak, że sposobów łagodzenia tego bólu jest dużo i różnią się one znacznie od siebie, a pierwszym zasadniczym podziałem jest ten na farmakologiczne i niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego. Miej jednak na względzie, że podczas przyjęcia do szpitala obowiązkiem personelu jest przekazanie Ci informacji o dostępnych w tej placówce metodach łagodzenia bólu porodowego w sposób dla Ciebie zrozumiały. Stosowanie metod łagodzących ból porodowy powinno być z Tobą uzgodnione i dostosowane do potrzeb i możliwości Twoich oraz dostępności w placówce, w której rodzisz. Nie wszystkie metody łagodzenia bólu porodowego są dostępne we wszystkich szpitalach w Polsce. Pomimo zmian w zapisach SOOO od 2019 r. wciąż uważam, że powinnością każdej ciężarnej jest zapoznanie się z dostępnymi w szpitalu, w którym chcesz rodzić, metodami łagodzenia bólu porodowego jeszcze w trakcie ciąży.
10. Skóra do skóry
Jest to ten pierwszy kontakt noworodka z mamą, który jest tak ważny dla obu stron nie tylko z punktu widzenia wartości zdrowotnych, fizjologicznych ale i psychologicznych. SOOO stanowią, że „bezpośrednio po urodzeniu należy umożliwić dziecku nieprzerwany kontakt z matką "skóra do skóry", trwający dwie godziny po porodzie. (…)Kontakt ten może być przerwany wyłącznie w sytuacji wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia matki lub noworodka, odnotowanego w dokumentacji medycznej”. Szpitale niestety odchodzą od tej praktyki. Warto jednak zadbać o to, by ten pierwszy kontakt odbył się, jeśli nie dwie pełne godziny, to maksymalnie najwięcej, na ile pozwoli organizacja porodówki, w której zdecydujesz się rodzić. Ten pierwszy kontakt „skóra do skóry” to czas, kiedy przystawisz swoje maleństwo do piersi, będziesz pod szczególną obserwacją personelu, który ma za zadanie udzielić Ci wsparcia, również laktacyjnego. O ile dziecko rodzi się zdrowe, to teraz najbardziej potrzebuje właśnie mamy, bo ten pierwszy kontakt może zaowocować później sukcesem w długim karmieniu piersią i zwiększoną odpornością nowonarodzonego człowieka.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz. U. 2018.1756 z dn. 11.09.2018 r.)
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. 2019.1127 z dn. 17.06.2019 r.
Przeczytaj także "Z porodówką za pan brat. Bądź świadoma praw rodzącej kobiety – cz. I": https://naszepierwszedziecko.pl/artykuly/kwestie-prawne/z-porodowka-za-pan-brat-badz-swiadoma-prawa-kobiety-czesc-pierwsza