Aleksandra Karaś: Miesiączka spóźnia się kilka dni. Kobieta idzie do apteki po test ciążowy. Dwie czerwone kreseczki potwierdzają jej przypuszczenia – jest w ciąży. I co dalej Panie doktorze? Kiedy powinna zgłosić się do ginekologa?
dr Łukasz Szeszko: Dzień dobry Pani Olu. Tak jak Pani powiedziała, dwie czerwone kreski w domowym teście ciążowym, do tego dołączymy jeszcze nudności, często wymioty, zmiany nastroju czy tkliwość piersi- 99% kobiet w takiej sytuacji umawia się na wizytę do ginekologa. Jest to oczywiście prawidłowe postępowanie, taka wizyta ma na celu przede wszystkim potwierdzenie prawidłowej, fizjologicznej ciąży zlokalizowanej w jamie macicy. Warto tu podkreślić, iż taka wizyta powinna odbyć się przed 10 tygodniem ciąży i z reguły trwa nieco dłużej.
Aleksandra Karaś: No właśnie Panie doktorze - jak wygląda pierwsza wizyta u ginekologa w ciąży? O co lekarz może zapytać przyszłą mamę? Czy jest konieczne badanie USG by potwierdzić ciążę?
dr Łukasz Szeszko: Podczas pierwszej wizyty lekarz zobowiązany jest przeprowadzić z ciężarną bardzo dokładny wywiad, wykonać badanie ginekologiczne i zlecić szereg badań laboratoryjnych. Pierwsza wizyta to z reguły ultrasonograficzne potwierdzenie ciąży, w końcu po to kobieta przychodzi do ginekologa… To także szczegółowy, dobrze zebrany wywiad. Z reguły pierwsze pytania dotyczą przeszłości położniczej kobiety, pytamy o liczbę ciąż, poronienia, regularność cykli, sposób i czas rozwiązania, choroby współistniejące w poprzednich ciążach. Następnie przechodzimy do wywiadu ogólnego, pojawiają się pytania dotyczące alergii, chorób przewlekłych (szczególną uwagę zwraca się na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze i choroby tarczycy). Nie bez znaczenia są też zabiegi operacyjne wykonane w przeszłości czy przyjmowane leki. Dobrze zebrany wywiad determinuje i wymusza na lekarzu prowadzącym ciążę odpowiednie postępowanie zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne.
Aleksandra Karaś: Panie doktorze co Pana zdaniem przyszła mama powinna wziąć pod uwagę wybierając lekarza prowadzącego ciążę? Czym powinna kierować się przy wyborze?
dr Łukasz Szeszko: Poza wiedzą medyczną i doświadczeniem lekarz prowadzący ciążę powinien posiadać odpowiednie umiejętności potwierdzone certyfikatami. Mam tu na myśli dwie wiodące instytucje, Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników oraz The Fetal Medicine Foundation (FMF). Na dzień dzisiejszy uważa się, iż badanie Igo trymestru ciąży- często określane przez Pacjentki jako ,,badanie genetyczne” jest najważniejszym badaniem w trakcie trwania ciąży. Badanie ultrasonograficzne między 11-13 t.c. umożliwia dodatkowo dokładne ustalenie czasu trwania ciąży, wczesną diagnozę wielu dużych wad płodu, rozpoznanie ciąży wielopłodowej i wiarygodną diagnostykę kosmówkowości, która jest głównym czynnikiem determinującym ryzyko powikłań oraz od niedawna w trakcie badania ultrasonograficznego między 11-13 t.c. możliwe jest zidentyfikowanie kobiet ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia preeklampsji (stan przedrzucawkowy). Aby badanie ultrasonograficzne między 11-13 t.c. było wartościowe dla Pacjentki, nieodzowne jest, aby osoby wykonujące te badanie posiadały szczegółową wiedzę na temat charakterystycznych cech obrazu ultrasonograficznego w poszczególnych anomaliach i wadach, które można rozpoznać ultrasonograficznie, przeszły odpowiednie szkolenie w zakresie prawidłowej techniki wykonywania tego badania i jakość wykonywanych przez nich badań była poddawana stałej ocenie w oparciu o obiektywną ocenę dystrybucji pomiarów i kontrolę próbki uzyskiwanych obrazów. W skrócie- doświadczenie lekarza i odpowiednie przeszkolenie, czyli certyfikacja.
Aleksandra Karaś: Jakie ma Pan doktor podejście do przyszłych tatusiów w gabinecie ginekologicznym?
dr Łukasz Szeszko: (Śmiech…) Czasami zastanawiam się kto jest bardziej zestresowany, przyszły tato czy przyszła mama. A tak na serio, na tą chwilę, w dobie epidemii COVID 19 wizyty w gabinecie ginekologicznym ograniczone są do relacji lekarz – Pacjentka. Mam ogromna nadzieję, że normalność powróci lada dzień i na wizyty ginekologiczne przyszłe mamy będą przychodzić ze swoimi mężami / partnerami. Bardzo często w trakcie wizyty przyszli tatusiowie mają więcej pytań aniżeli przyszłe mamy. Nie zawsze są to pytania merytoryczne, ale jesteśmy tam po to aby rozwiewać wszystkie wątpliwości i odpowiedzieć na każde zadane pytania. Pierwsza wizyta to z reguły masa informacji- dwie głowy mogą zapamiętać więcej stąd wizyty obydwojga rodziców są jak najbardziej wskazane. Przestrzegam jednak wszystkich tatusiów, że nawet najlepszy lekarz, najlepszy sprzęt USG nie odpowie na pierwszej wizycie na częste pytanie a mianowicie ,,czy to będzie syn?”
Aleksandra Karaś: Panie doktorze zawsze zastanawiałam się nad tym, czy można bezpiecznie spać na brzuchu w I trymestrze ciąży?
dr Łukasz Szeszko: (Śmiech…) Pani Olu, przypomina mi się sytuacja sprzed kilku lat, kiedy moja znajoma była w ciąży, był to wczesny etap ciąży i zadała mi dokładnie to samo pytanie. Żartobliwie odpowiedziałem wtedy, że powinna spać ,,na sardynkę” tj. w pozycji wyprostowanej na plecach. Jakże wielkie było moje zdziwienie, gdy po dwóch tygodniach dostałem od niej telefon, że ona dłużej tak spać nie może i że się nie wysypia… A mówiąc całkiem na poważnie, często znalezienie wygodnej pozycji do spania w ciąży bywa trudne a odpowiedni, prawidłowy sen jest niezwykle istotny dla ciężarnej kobiety - to nie tylko odpoczynek ale przede wszystkim regeneracja organizmu. Iszy trymestr i spanie na brzuchu? Zalecam swoim Pacjentkom aby spały tak, jak jest im wygodnie. Nieco inaczej ma się sytuacja w późniejszym etapie ciąży kiedy brzuszek staje się coraz większy. Zalecaną pozycją jest odpoczynek i sen na lewym boku (zmniejsza się ucisk na ważne naczynia krwionośne- żyłę główną dolną i aortę). Z pomocą dla przyszłych mam przychodzą przeróżne poduszki i rogale, które wymuszają pozycję boczną.
Aleksandra Karaś: Jakie ma Pan zdanie na temat suplementacji w okresie ciąży? Czy syntetyczne witaminy i minerały są konieczne? Czy może wystarczy zdrowa, zbilansowana dieta? O które składniki należy zadbać?
dr Łukasz Szeszko: Zdrowa i zbilansowana dieta to podstawa. Warto pamiętać, że czas ciąży to okres, w którym zmienia się zapotrzebowanie oraz możliwości dostarczenia makro i mikroelementów. Na szczególna uwagę zasługuje suplementacja kwasem foliowym- przede wszystkim w okresie prekoncepcyjnym (3 miesiące przed planowaną ciążą), ale także w Iszym i IIgim trymestrze ciąży. Zalecana dawka dobowa kwasu foliowego to 0,4 mg na dobę- jako prewencja rozwoju wad OUN. Suplementacja związkami żelaza powinna być prowadzona u kobiet z ryzykiem wystąpienia niedokrwistości. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca także suplementację Witaminą D3, jodem oraz kwasami omega – 3. Zapewnienie prawidłowej zawartości w diecie i dostępności omega-3 dla organizmu wpływa korzystnie na czas trwania ciąży i masę płodu. Badania wykazały, że w grupie kobiet ciężarnych suplementujących DHA zaobserwowano redukcję porodów przedwczesnych. W przypadku stwierdzenia niedoborów, zalecana jest także suplementacja magnezem czy wapniem. Niewątpliwie odpowiednia suplementacja powinna być wdrożona w przypadku stwierdzenia niedoboru któregoś z powyższych.